Ogród deszczowy to przykład małej retencji o dużym znaczeniu dla otoczenia. Rozwiązanie to pozwala skutecznie zagospodarować bezcenną wodę opadową, a przez to przeciwdziałać suszy. Taka zielona inwestycja powstała właśnie w mazowieckim Sierpcu. To efekt prośrodowiskowego programu marki Kasztelan pn. „Pieczą otaczamy”, który ma na celu zwiększanie świadomości ekologicznej Polaków, zachęcanie ich do odpowiedzialnego i oszczędnego korzystania z wody oraz promocję małej retencji.

Wierzymy, że poprawa stanu środowiska naturalnego zależy od działań podejmowanych przez nas wszystkich – biznes, samorządy i osoby indywidualne. Przygotowując program „Pieczą Otaczamy”, opracowaliśmy studium przypadku dla Sierpca. Na jego podstawie znaleźliśmy rozwiązanie, które pozwoli zwiększyć mikroretencję wody na tym obszarze, czyli ogród deszczowy. Mieszkańcy już teraz mogą go podziwiać – mówi Beata Ptaszyńska – Jedynak, dyrektor ds. korporacyjnych w Carlsberg Polska.

Wyjątkowy ogród powstał przy współpracy z władzami Sierpca, które objęły patronatem program „Pieczą Otaczamy” i wskazały możliwe lokalizacje pod stworzenie zielonej inwestycji.

Cieszymy się, że w ramach programu „Pieczą Otaczamy”,  powstał ogród deszczowy, który jest pierwszym krokiem w kierunku przeciwdziałania suszy i upiększy krajobraz miasta. Wierzymy, że wspólnie z Browarem Kasztelan jesteśmy w stanie zrobić jeszcze więcej dla środowiska i bardziej ekologicznej przyszłości – mówi Jarosław Perzyński, Burmistrz Miasta Sierpca.

Zielony sposób na walkę z suszą

Ogród deszczowy skutecznie gromadzi i filtruje wodę pochodzącą z opadów. Ta nie spływa bezpośrednio do kanalizacji, ale jest stopniowo oddawana do atmosfery i nawadnia głębsze warstwy gleby. Pozwala to podnieść wilgotność powietrza, co jest ważne zwłaszcza w okresach bezdeszczowych i zachować wilgoć na dłużej w ziemi.

Taki ogród powstaje z wykorzystaniem specjalnie dobranych roślin hydrofilnych, które powinny stanowić przynajmniej połowę zaplanowanych w nim nasadzeń. Wyróżnia je odporność na okresowe zalewanie i przesuszanie, a także to, że ich korzenie lub kłącza zatrzymują obecne w wodzie zanieczyszczenia, takie jak metale ciężkie czy związki białkowo-tłuszczowe – mówi Paweł Staniszewski z Centrum Hydrologicznego Osłony Kraju w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowym Instytucie Badawczym.

Estetycznie i funkcjonalnie

W ogrodach deszczowych najlepiej sprawdzają się rośliny wieloletnie, a także rodzime, przystosowane do polskich warunków pogodowych, na przykład paprocie czy kosaćce. Ważne jest również podłoże obejmujące warstwę drenującą. Odpowiednio dobrane warstwy piasku i żwiru umożliwiają filtrację wody opadowej, co poprawia czystość wód podziemnych i powierzchniowych. To z kolei pozytywnie wpływa na miejski mikroklimat i wspomaga małą retencję. Konstrukcja ogrodu deszczowego pozwala na odbieranie nieregularnych napływów wody, zapobiegając skutkom burz i nawałnic. Taki ogród wchłania nawet o 30-40% więcej wody niż trawnik o podobnych wymiarach.

Ogród deszczowy w Sierpcu

Sierpecki ogród deszczowy powstał na skwerze przy budynku zabytkowego Ratusza, znajdującego się przy jednej z głównych arterii miasta. Jego wykonanie powierzono Fundacji alter eko, specjalizującej się w realizacji zielono-błękitnych obiektów małej retencji.

Woda z okolicznych dachów spływa rynnami do zaplanowanych w ogrodzie donic. Posadziliśmy w nich rośliny hydrofilne takie jak: mięta, sit, irysy, turzyce. Nadmiar wody z donic spływa do ogrodu bylinowego, w którym posadziliśmy jeżówkę purpurową, krwawnik pospolity, liliowce ogrodowe, a także drzewa i krzewy. Obecnie rośliny się zakorzeniają, a już w marcu-kwietniu pierwsze z nich zaczną rozkwitać i wypuszczać nowe pędy – mówi Kamila Musiatowicz z Fundacji alter eko.

Samowystarczalna inwestycja

Co ważne, ogrody deszczowe nie wymagają nadzwyczajnej opieki. Roślinność w nich wykorzystana, zwłaszcza jeśli to rośliny rodzime, nie potrzebują szczególnej pielęgnacji ani nawożenia czy podlewania, z wyjątkiem bardzo długich okresów suszy. Mogą przy tym powstawać w specjalnych pojemnikach, jak i bezpośrednio w gruncie – w zależności od konkretnych potrzeb.

Opad to podstawowe źródło wody w mieście i początek wielu pozytywnych procesów w jego przestrzeni. Wierzymy, że inwestycji takich jak ta w Sierpcu, będzie w Polsce przybywać wraz ze wzrostem świadomości na temat znaczenia małej retencji. Powinniśmy zmieniać nawyki a nie klimat, w czym istotnie pomagają takie inicjatywy jak program „Pieczą Otaczamy – podsumowuje Paweł Staniszewski z IMGW.

Szczegółowe informacje na temat walorów ogrodów deszczowych i idei programu „Pieczą otaczamy”, którego partnerami są Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Urząd Miasta Sierpc, można znaleźć na stronie www.pieczaotaczamy.pl.

Program „Pieczą Otaczamy” wpisuje się w strategię  zrównoważonego rozwoju Grupy Carlsberg pn. „Together Towards ZERO”. Jednym z jego czterech głównych celów jest ZERO marnowania wody. Grupa Carlsberg zobowiązała się do obniżenia zużycia wody w browarach o 50% do 2030 r. W ubiegłym roku Grupa Carlsberg osiągnęła 12-procentową redukcję względnego zużycia wody (od 2015 r. ). W Carlsberg Polska dobrym przykładem jest Browar Kasztelan, który w 2019 r. obniżył zużycie wody o 5 % (w por. do 2018), osiągając wynik 2,63 hl wody / hl gotowego piwa. Strategia  zakłada również m.in. ograniczenie emisji dwutlenku węgla i redukcję zużycia  energii.